دانلود این مقاله با فرمت PDF از اینجا

مرحله اول: انتخاب زمین مناسب کاشتم

سبزی ها جز گروه محصولات وجینی درجه یک می باشند و نیاز به خاکی با مواد غذایی بالایی دارند، بنابراین برای کاشت موفقیت آمیز و پروش یک سبزی خوب نیاز به زمینی است که از مواد غذایی کافی، بافت متعادل و زهکشی خوب برخوردار باشد. حال اگر زمین ما چنین شرایطی را ندارد می توان با اضافه نمودن کود پوسیده دامی، مشکل کمبود مواد غذایی و بافت خاک برطرف کرد.

مرحله دوم: شخم زدن

الف) زمین مورد نظر بزرگ باشد

 اگر زمین ما بزرگ است بایستی برای انجام این کار از تراکتور و گاوآهن استفاده شود و در زمان گاورو بودن خاک، تا عمق 30 سانتی متر زمین شخم زده شود. سپس با استفاده از دیسک کلوخه ها را خرد کرده (دو بار عمود برهم)  و درنهایت با کمک لولر(تسطیح کننده) نسبت به مسطح سازی و یکنواخت کردن خاک مزرعه اقدام می شود.


ب) زمین مورد نظر کوچک است

اگر برای کاشت سبزیجات زمین مورد نظر کوچک است مثل باغچه، باغ یا ویلا بهتر است با استفاده از بیل خاک را تا عمق 30 سانتی متر زیر و رو (پابیل) نمود و سپس کلوخه ها را خرد و با کمک شن کش خاک را تسطیح گردد.

مرحله سوم: کاشت بذر

الف) زمین بزرگ باشد

در این موارد بایستی با استفاده از تراکتور و دستگاه های خطی کار، نسبت به کاشت ردیفی (خطی) سبزی، در روی ردیف اقدام کرد. این روش بیشتر در مزارع بزرگ و مکانیزه انجام می شود .

ب) زمین کوچک باشد

برای انجام این کار میتوان از دو روش کاشت دستی (بذرپاش) یا ردیفی(خطی) استفاده نمود.

1-  روش کاشت دستی : در روش کاشت دستی ابتدا کمی بذر را درون مشت خود ریخته و از یکطرف باغچه شروع به پاشیدن بذر در جهت عقربه های ساعت می نماییم و تمام طول کرت را بذرپاشی می کنیم و پس از رسیدن به انتهای کرت دوباره به نقطه شروع برگشته و این بار در جهت خلاف عقربه های ساعت شروع به بذر پاشی می کنیم. با این روش می توان کل نقاط کرت را همپوشانی داده و بطور یکنواخت بذر را پخش کنیم.

2- روش کاشت ردیفی: برای این کار ابتدا ردیف های کاشت را به علت جذب بیشتر نور خورشید معمولا از شمال به جنوب می کشند. این روش نیازمند نیروی انسانی بیشتر، زمان بیشتر و کار بیشتر می باشد، اما فواید زیادی از قبیل مصرف بذر کمتر ، سهولت وجین علفهای هرز، تنک کردن، کوددهی، آبیاری و برداشت راحتر محصول را در پی خواهد داشت. برای کاشت ردیفی می توان با استفاده از یک چوب یا میله فلزی با قطر 2 سانت شیارهایی با فاصله 20 سانتیمتر از یکدیگر را در روی سطح خاک ایجاد نمود سپس بذر را با انگشتان دست درون این شیارها ریخته و پس از آن روی بذرها را با خاک یا کود دامی پوسیده می پوشانیم.

مرحله چهارم : آبیاری

بعد از کاشت بذر بلافاصله اقدام به آبیاری می گردد. برای آبیاری سبزی بایستی آب اول و دوم زمین را به آرامی و نرمی داده شود تا بذرها در خاک جابجا نشوند. با توجه به اینکه  بذر سبزی ها ریز و سبک هستند اگر مقدار و شدت آب ورودی به زمین یا باغچه زیاد باشد امکان جابجایی و جمع شدن بذرها در انتهای کرت یا زمین وجود دارد که منجر به بد سبزی و تنک شدن نقاطی از زمین می گردد. بنابراین تاکید می شود که آب اول و دوم حتما به آرامی و با حجم کمتر وارد کرت شود تا بذرها براحتی سبز شده و شاهد یک سطح سبز یکنواخت و زیبایی باشیم. بهتر است برای بهتر و سریعتر سبز شدن سبزی ها هر دو روز یکبار آبیاری انجام گردد و پس از سبز شدن هر 4 روز یکبار آبیاری انجام گردد تا محصول خوبی تولید شود.

مرحله پنجم: وجین علفهای هرز و تنک کردن

معمولا همزمان با  سبز شدن محصول علفهای هرز در مزرعه سبز می شود و چون علف هرز دارای قدرت زیادی در جذب آب و مواد غذایی از خاک را دارد بنابراین بایستی بعد از اینکه به مرحله 4 الی 5 برگی رسید وجین شود در غیر اینصورت بر سبزی غلبه کرده و از رشد محصول و کیفیت آن می کاهد. ضمنا بعد از اینکه بوته های سبزی به مرحله 4 برگی رسیدند در صورت تراکم بالای بوته ها در کرت، می توان اقدام به حذف بوته های ضعیف تر و اضافی نمود تا رشد محصول یکنواخت تر و بهتر انجام شود.

مرحله ششم: رسیدگی و برداشت محصول

با توجه به اینکه سبزی ها از خانواده های مختلف گیاهی هستند، بهمین دلیل هر کدام دارای خواصی متفاوت، چرخه زندگی متفاوت، رشد و رسیدگی متفاوتی دارند. بعنوان مثال شاهی از خانواده براسیکاسه (کلم) می باشد و تره از خانواده پیاز می باشد. بهمین دلیل در یک مقایسه کلی بین این دو سبزی پی خواهیم برد که هر کدام دارای یک دوره رشدی متفاوت و مقدار محصول تولیدی و دوره رسیدگی متفاوتی دارند.

در جدول زیر مشخصات کلی سبزی ها آمده است.

چرخه زندگی تعداد برداشت رسیدگی (روز) سبز شدن (روز) فصل کاشت نام سبزی
یکساله 1 60 4 – 7 پاییز و بهار اسفناچ
یکساله 2 45 – 50 8 – 10 بهار بادرنجبویه
دوساله 1 50 – 60 10 – 14 پاییز و بهار پیازچه
دوساله 6 60 14 – 18 پاییز و بهار تره
یکساله 1 25 4- 6 بهار تربچه
یکساله 7 30 4- 7 بهار ریحان سبز
یکساله 6 35 7 – 10 بهار ریحان بنفش
دوساله 6 60 15 – 21 پاییز و بهار جعفری
یکساله 1الی 2 مرحله 25 – 30 3  – 5 بهار شاهی
یکساله 3 60 15 – 18 پاییز و بهار شوید
یکساله 1 40 2 – 4 پاییز و بهار شنبلیله
یکساله 1 45 7 – 10 بهار گشنیز
یکساله 2 60 15 – 21 بهار مرزه